Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası mı yoksa Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasımı? 2001 yılında tam bağımsız olan merkez bankasının bastığı banknotların üzerinde yazan "Cumhuriyet merkez bankası" ibaresi acaba sadece bankanın bağımsız olduğunu belirtmek için mi kullanılıyor? Evet Merkez bankası bağımsız bir yapıya sahip. Hatta bir Anonim şirkettir. Yani Ortakları vardır. Ancak devletin yüzde 55 ortaklığının bulunduğu bir bankanın hükümetten bağımsız olduğunu vurgulamak için "Cumhuriyet" ifadesinin kullanılması ne kadar mantıklı ki. Mesela Ziraat Bankası da A.Ş tir ancak Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. olarak geçmektedir.
Dünya Merkez Bankaları ile ilgili çok haberler ortalıklar da dolaşmakta. Özellikle Amerikan Merkez Bankasının bir kaç asırdır Rohtschild ailesinin elinde olması, Amerikan dolarını basıp devlete satmaları alışılmış bir durumdur. Bunun yanında Arap Baharı öncesi bir Rohtschild temsilcisinin Tunus devlet başkanı Zeynel Abidin ve Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarekle görüşmesi ve o devletlerin merkez bankalarının yüzde 15 ortaklıklarını istemesi yeni yeni duyulan konulardandır.
Dünya para piyasalarında ki bunca fırtınanın yanında acaba Türkiye Merkez Bankası kimlerin ortaklıklarında ya da daha açık bir ifadeyle Merkez Bankasının sahipleri kim? sorusunu sormak her halde garip olmaz. 1970 yılına kadar %15'i devletin ortaklığında bulunan Merkez Bankasının 1970'den sonra %50'si devletin kontrolüne girmişti. AKP iktidarıyla birlikte de Devletin hissesi %55'e çıkmıştı. Günümüzde devletin %55 ortaklığından başka, %33'ü Ziraat Bankası, Kızılay vs gibi yine devletle irtibatlı kurumların elindedir. Peki en son ortaklık yüzdesi olan %12 kimin elinde?
En başta şunu belirtmek gerekir ki 1970'e kadar olan sürecin çok iyi bir analizinin yapılması gerekmektedir. Çünkü %85lik ortaklar arasında yerli yabancı gerçek ya da tüzel kişilikler kimlerdir ve o dönem ülke ekonomisine yaptıkları müdahaleler nelerdir, olumlu mudur yoksa olumsuz mudur bunlar bilinmemektedir. Günümüzde ki yüzde 12lik ortakların bilinmemesi gibi.
Muzaffer DELİGÖZ'ün bilgi edinme kanunu kapsamında Merkez Bankasına sorduğu "Merkez Bankası ortakları kimlerdir ve ortaklar içindeki yabancılar kimlerdir?" sorusuna ise Merkez Bankası dolaylı cevaplar vererek isim vermemiştir. Sadece iki Türk ortağın adları basına yansımış hatta bunladan birinin yahudi kökenli "Bahar- Behar" olduğu söylenmiştir.
Başbakanın önermesi ve Cumhurbaşkanının atamasıyla gelinen Merkez Bankası başkanlığıda araştırılması gereken konulardan birisidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder